Механика 3
Кириш сөз 3
КИНЕМАТИКАНЫН НЕГИЗДЕРИ
1-глава
Кыймыл жөнүндө жалпы маалыматтар 5
Механиканын неги зги маселеси 5
§ 1. Нерселердин ал га умтулуу кыймылы. Материалдык чекит 6
§ 2. Нерсенин мейкиндиктеги а балы. Координата системасы 7
§ 3. Жылдыруу (которулуш) 9
§ 4. Вектордук чоңдуктар тууралу 11
§ 5. Координата окторундагы вектордун проекция л ары. Проекциялары менен жүргүзүлүүчү амалдар 13
1-көнүгүү 16
§ 6. Түз сызыктуу бир калыптагы кыймыл. Ылдамдык 16
Маселелер чыгаруунун мисалдары 18
2-көнүгүү 19
§ 7. Кыймылдарды фафик түрүндө көрсөтүү 19
Maселе чыгаруунун мисалдары 21
3-көнүгүү 22
§ 8. Кыймылдын салыштырмалуулугу 22
Маселелерди чыгарууга мисалдар 25
4-көнүгүү 27
§ 9. Бирдиктер системасы жөнүндө 27
Биринчи главадагы эн негизгилер 28
2-глава
Түз сызыктуу бир калыпта эмес кыймыл 30
Ылдамдык өзгврө алат 30
§ 10. Бир калыпта эмес кыймыл кезиндеги ылдамдык 30
5-көнүгүү 32
§ 11. Ылдамдануу. Бир калыпта ылдамдатылган кыймыл 33
Масел елер чыгаруунун мисалдары 35
6-көнүгүү 36
§ 12. Бир калыпта түз сызыктуу ылдамдатылган кыймыл кезиндеги которулуш 36
Масел елер чыгаруунун мисалдары 39
7-көнүгүү 40
§ 13. Нерсенин эркин түшүшү. Эркин түшүүнүн ылдамдануусу 41
Экинчи главадагы эн негизгилер 43
3-глава
Ийри сызыктуу кыймыл 44
Түз сызыктуу кыймылга Караганда татаалыраак кыймыл 44
§ 14. Ийри сызыктуу кыймыл кезиндеги которулуш жана ылдамдык 44
§ 15. Айлана боюнча бир калыпта кыймылдагы нерсенин ылдамдануусу 47
§ 16. Айлануучу нерсенин мезгили жана жыштыгы 49
8-көнүгүү 50
§ 17. Айлана боюнча бир калыпта кыймылдаган кезде убакыттын өтүшүнө жараша нерсенин координаталары кандай өзгөрүлөт? 50
§ 18. Айлануучу нерсенин үстүндөгү кыймыл 51
Үчүнчү главадагы эн негизгилер 53
ДИНАМИКАНЫН НЕГИЗДЕРИ
4-глава
Кыймыл закондору 54
Эң маанилүү суроо - эмне үчүн? 54
§ 19. Нерселер жана аларды курчагандар. Ньютондун биринчи закону 54
§ 20. Нерселердин өз ара аракеттенүүлөрү. Нерселердин өз ара аракеттенүү учурундагы ылдамдануулары 57
9-көнүгүү 60
§ 21. Нерселердин инерттүүлүгү жана массасы 60
Маселе чыгаруунун мисалдары 63
10-көнүгүү 64
§ 22. Күч. Ныотондун экинчи закону 64
§ 23. Ньютондун үчүнчү закону 68
§ 24. Ньютондун закондорунан эмнелерди биле алабыз? 70
Маселе чыгарууга мисалдар 72
11-көнүгүү 74
§ 25. Күчтөрдү кандай өлчөшөт? 74
Төртунчү главадагы эн негизгилер 75
Ныотондун закондорунун мааниси 76
5-глава
Жаратылыштагы күчтөр жана нерселердин кыймылдары Жаратылышта күчтөр көппү? 78
§ 26. Серпилгич күчү 78
Маселе чыгарууга /лисал 82
§ 27. Нерсенин серпилгич күчүнүн таасири астындагы кыймьшы 82
§ 28. Бүткүл дүйнөлүк тартылуу күчү 83
12-көнүгүү 86
§ 29. Оордук күчү 87
13-көнүгүү 88
§ 30. Нерсенин салмагы. Салмаксыздык 88
§ 31. Ылдамдануу менен кыймылдаган нерсенин салмагы 91
14-көнүгүү 94
§ 32. Оордук күчүнүн аракети асгындагы кыймыл: 94
Нерсенин вертикаль боюнча кыймыпы 94
Маселелер чыгарууга мисалдар 96
15-көнүгүү 97
§ 33. Оордук күчүнүн аракети астында нерсенин кыймылы: Нерсенин баштапкы ылдамдыгы горизонтко бурч боюнча багытгалган 97
Маселелер чыгарууга мисалдар 100
16-көнүгүү 101
§ 34. Жердин жасалма спутниктери 101
17-көнүгүү 103
§ 35. Сүрүлүү күчү. Тынч абалдагы сүрүлүү 104
§ 36. Тайгаланып сүрүлүү күчү 106
18-көнүгүү 108
§ 37. Сүрүлүү күчүнүн аракети астындагы нерсенин кыймылы 109
19-көнүгүү 110
§ 38. Бир нече кучтүн аракети астындагы нерсенин кыймылы 110
Масеяелерди чыгарууга мисалдар 112
20-көнүгүү 114
§ 39. Кандай шарттарда нерселер алга умтулуучу кыймылда болушат? Нерсенин оордук борбору 114
Бешинчи главадагы эн негизгилер 115
МЕХАНИКАДАГЫ САКТАЛУУ ЗАКОНДОРУ
6-глава
Импульстун сакталуу закону.
Сакталуу касиети бар физикалык чоңдуктар 117
§ 40. Куч жана импульс 117
21-көнүгүү 118
§ 41. Импульстун сакталуу закону 119
Маселелер чыгарууга мисалдар 121
22-көнүгүү 122
§ 42. Реактивдүү кыймыл 122
Алтынчы главадагы эн негизгилер 125
7-глава
Энергиянын сакталуу закону
Илим менен техникадагы ете маанилүү чоңдуктардын бири 126
§ 43. Күчтүн жумушу (механикалык жумуш) 126
23-көнүгүү 126
§ 44. Нерсеге жумшалган күчтөрдүн аткарган жумушу жана анын ылдамдыгынын өзгөрүшү 129
Маселе чыгарууга мисалдар 131
24-көнүгүү 131
§ 45. Оордук күчүнүн жумушу 132
§ 46. Жер бетинен көтөрүлгөн нерсенин потенциалдык энергиясы 135
25-көнүгүү 136
§ 47. Серпилгич күчүнүн жумушу 136
26-көнүгүү 138
§ 48. Толук механикалык энергиянын сакталуу закону 139
Маселелерди чыгарууга мисалдар 141
27-көнүгүү 142
§ 49. Сүрүлүү күчүнүн жумушу жана механикалык энергия 143
28-көнүгүү 144
§ 50. Кубаттуулук 145
29-көнүгүү 146
§ 51. Энергиялардын айланышы жана машиналарды пайдалануу 147
Маселе чыгарууга мисал 149
30-көнүгүү 150
§ 52. Түтүктөр боюнча сукжтуктардын жана газдардын кыймылы. Бернуллинин закону 150
Жетинчи главадагы эф негизгилер 154
ТЕРМЕЛҮҮЛӨР ЖАНА ТОЛКУҢДАР
8-главa
Механикалык термелүүлөр Кай т ал а иуучу кыймыл
§ 53. Пружинадагы нерсенин термелүүсү 156
§ 54. Термелүүчү кыймылдын энергиясы 158
§ 55. Термелүү кыймылынын геометриялык модели 159
31-көнүгүү 162
§ 56. Математекалык маятник 162
32-көнүгүү 166
§ 57. Термелүү жана сырткы күчтөр 166
33-көнүгүү 169
Сегизинчи главадагы эн негизгилер 170
9-глава
Толкундар
Чекиттен чекитке берилген термелүү 170
§ 58. Толкун деген эмне? 171
§ 59. Толкундун эки түрү 173
34-көнүгүү 175
§ 60. Үн толкундары 175
§ 61. Үндүн касиети 176
35-көнүгүү 178
§ 62. Үн кубулуштары 178
36-көнүгүү 180
Тогузунучу главадагы эң негизгилер 180
Корутунду 181
Лабораториялык иштер 186
Көнүгүүлөргө карата жооптор 196